Beslenme ve spor ilişkisi birbirine çok sıkı bağlıdır. Bu anlamda sporcular başarı ve performans elde edebilmek için doğal beslenmelerin yanında sporcu takviyeleri olarak bilinen yapay ürünlerde kullanabilmektedirler. En sık kullanılan protein tozları günümüzde bir çok çeşit marka ve isimle satılmaktadır. Ancak bilinmelidirki bu ürünler farklı protein içerikleri ve aminoasit miktarları barındırıyor olabilirler. Gereğinden fazla protein veya aminoasit alımı karaciğer , böbrek ve sindirim sistemi üzerine olumsuz etkileri olabileceğini aklımızdan çıkartmamamız gerekmektedir.
Yetersiz sıvı alımı böbrekler üzerindeki solid yükü arttırabilmekte ve azot atılım dengesini bozabilmektedir. Aynı şekilde karaciğer fonksiyonlarında bozulmaya, bağırsaklarda yetersiz emilim , ishal ve kramplara neden olabilmektedir. Özellikle gelişme çağındaki sporcularda bu durum bir felakete neden olabilir. Bu tür ürünlerin kullanımı için profesyonel destek alınmalı ve her ürünün içeriği mutlak suretle ayrıntılı kontrol edilmelidir.
Protein tozları dışında maalesef sporcuların kullandığı anabolik steroid ve türevlerini içeren ilaçlar ve androjenik hormonlarda kullanılabilmektedir. Bu türden hormonlar vücudda kas yıkımı yapabildiği gibi kalp kasında aşırı büyüme ve genişlemeye neden olabilir. İleri evrede kardiomyopati olarak adlandırılan kalp kası hastalığı ortaya çıkabilir. Yine bu tür hormonların vücutta kötü huylu (LDL) kollesterolü yükselttiği, İyi huylu kollesterol (HDL) seviyesinide düşürdüğü bilnmektedir. Netice itibarı ile özellikle genç kimselerde erken dönemde oluşan bu metabolik dengesizlik damar çeperlerinde plak oluşumuna neden olmakta, oluşan plakların yırtılması ilede kalp krizi tetiklenebilmektedir.
Piyasada sporcu desteği adı altında satılan enzim vitamin vb farklı içerikleri olan ürünlerde satılabilmektedir. Bunlar içerisinde faydalı olabilecek maddeler olsada günümğzdeki mevcut bilimsel veriler faydalarını net olarak ispatlayamamıştır.
Dengeli beslenme sporcu sağlığı için çok önemli bir unsur olup, kişilerin profesyonel destek altında dietlerini ve çalışmalarını düzenlemeleri gerekmektedir.
Doç.Dr.Deniz Çevirme
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı