Gelişen teknoloji ve modern yaşamın bize sunduğu imkanlar insanları aktivite gerektiren işlerden uzaklaştırmakta, sunduğu konforlu ortam pasif bir yaşam tarzına neden olmaktadır. Günümüzde birçok insan bu aktivite eksikliğini spor yaparak tamamlamak istemektedir.
Spor yapmanın insan sağlığı için olumlu etkileri olduğu bilinmektedir ancak profesyonel bir sporcu değilseniz bilinçsiz birşekilde yapacağınız spor aktiviteleri beraberinde ciddi sağlık sorunlarını getirebilir. Özellikle 40 yaş üstü insanlardaspor aktiviteleri kalp ve damar sistemi açısından risk taşıyabileceğinden ağır idmanlı ve yarışmalı sporlar önerilmemektedir.
Bir spor dalını amatör olarak veya profesyonel olarak okul veya kulüpte icra ediyorsanız tam teşekküllü bir sağlık merkezine başvurup tüm sistem taraması yapılmalı gerek kalp ve dolaşım, gerekse iskelet – kas sisteminizin uygunluğu test edilmelidir. Günümüzde basit muayne ile yapılması istenen “spor için sağlıklıdır” şeklinde alınmak istenen raporlar bu tarz spor aktivitesini icra edecek kişiler için uygun olmayıp, özellikle spor yapacak kimselerin ve spor kulüplerinin bu konuda bilinçlenmesi, spor yaptıracağı kişileri tam teşekküllü sağlık kurumlarında tarama testlerine gönderip periodik kontrollerini yaptırmaları önerilir. Maalesef doğumsal nedenli olan kalp anatomisindeki yapısal değişiklikler veya ritm bozuklukları (aritmi) nedeni ile ani sporcu ölümleri görülebilmekte veya fiziksel kapasitenin bilinçsiz değerlendirilmesi ile ağır sakatlıklar yaşanabilmektedir.
Şayet sağlıklı yaşam için veya hobi amaçlı spor yapmayı düşünüyorsanız özellikle 40 yaş üstü bireylerin dikkatli davranması gerekmektedir. Yüksek tempolu, yarışmalı sporlar yerine bireysel nitelikli aktivite içeren sporlar önerilebilir. Yüzme, bisiklet sürme, tempolu yürüme ve kısa mesafe koşuları tercih edilebilir. Yine gözetmen eşliğinde salon sporları önerilebilir. Tanı alınmış bir kalp damar hastalığınız var ise muhakkak suretle ilaçlarınızı yanınızda bulundurmanız ve aktivite esnasında kalp atım sayınız ve kan basıncınızı ölçmeniz tavsiye edilir. Dinlenme periotları düzenli olarak ayarlanmalı uygun kıyafet ve ekipman kullanılmalıdır. Kalp yetersizliği, ritm bozukluğu, böbrek yetersizliği , akciğer hastalığı olanlarda ise spor aktiviteleri tavsiye edilmez. Bu kişilerin açık havada yürüme ve kendilerini yormayacak hareketli yaşam tarzını benimsemeleri önerilmektedir.
Spor yaparken beslenmeye çok önem göstermek gerekir. Yetersiz kalori ve protein alımı kas yıkımı başta olmak üzere vücudumuzda mineral ve sıvı dengesinin bozulmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle spor yaparken sıvı alımına muhakkak dikkat edilmeli terleme ile kaybedilen sıvının yerine konulması için su içilmesi ihmal edilmemelidir. Bu anlamda kilo vermek ve benzeri nedenler ile spor yapılıyorsa profesyonel yardım alınması tavsiye edilir.
Bilinçli spor yapmak size sağlıklı bir vücut sunar, aynı zamanda güzel bir hobi ve sosyalleşme yöntemidir. Ancak sağlıklı olmak için akılda bulundurulması gereken en önemli şey aktif bir yaşam tarzına sahip olmaktır. Bu anlamda modern çağın bize dayattığı konforlu yaşamın aktivitelerimizi kısıtlamasına izin vermememiz gerekir. Elzem değilse otomobil veya motorlu taşıt yerine yürümeyi tercih etmek, bisiklet sürmek, yüzmek, bahçe işleri ile uğraşmak , asansör yerine mümkünse merdiven kullanmak tavsiye edilebilir. Yine kilo alımını kontrol altına alınması için sağlıklı gıdalara yönelmek gerekir. Bu amaçla lifli gıdalar ve yeşil sebzelere dietimizde ağırlık vermemiz gerekir. Rafine ve işlenmiş şeker içeren gıdalar, hazır ve katkı maddesi içeren yiyeceklerden özellikle uzak durmamız gerekmektedir.
Doç.Dr.Deniz Çevirme
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı