Öncelikle şunu belirtmeliyimki sadece kalbe iyi gelen besinler mevcut değildir. Temel olarak
vücudumuz için sağlıklı olan gıdalar kalp sağlığı içinde faydalı olacaktır. Öncelikle vücudumuz için
gerekli olan kalori miktarı gün içerisinde aşılmaması gerekir. Bazal metobolizma kişiden kişiye
değişkenlik göstermekte olup boy, kilo , vücut kitle endeksi, yaş ve cinsiyet gibi faktörlerden
etkilenmektedir. Bu durumun tespiti için profesyonel yardım almak gerekebilir. Gıdalar temel olarak
karbonhidratlar, yağlar ve proteinler olmak üzere 3 ana grupta toplanır sağlıklı beslenmek bu temel
öğelerin dengeli ve uygun kalori oranlarında alınması ile mümkündür.
Sebzeler: Bulabileceğiniz ve tüketebileceğiniz hertürden yeşil sebze sağlığımız için faydalıdır.
İçerdikleri lifler sindirim sistemimizi düzenleyeceği gibi özellikle çiğ olarak tüketilebilen yeşil yapraklı
sebzeler zengin mineral ve vitamin içerikleri ile kalp ve dolaşım sisteminin muazzam
destekleyicileridir. Şayet şeker hastası iseniz, yüksek karbonhidrat içeren patates tüketimini
sınırlandırmanız gerekir.
Meyveler: Meyveler dengeli karbonhidrat ve vitamin kaynaklarıdır. Kalbimiz ve dolaşım
sistemini düzenli çalışması için mineral desteği sağlarlar. Özellkle çiğ tüketilebilmesi bu anlamda çok
önemlidir. Üzüm , incir, muz gibi yüksek şıralı meyvelerin tüketimi sınırlandırılmalıdır. Özellikle diabet
hastalarının bu anlamda daha dikkatli olması gerekir. Meyvelerin sıkılarak suyunun içilmesi tavsiye
edilmemektedir. Bunun yerine katı olarak tüketilmesi lif alımı açısından daha zengin bir gıda olma
şansı sağlar. Meyveler kabuğu ile yenilecekse iyi bir şekilde yıkanmalıdır çünkü üzerlerinde
kimyasallar ve tarım ilacı kalıntıları bulunabilir.
Tahıllar ve baklagiller: Eşsiz protein ve karbonhidrat kaynaklarıdır. Nohut, mercimek,
kurufasulye karbonhidrat dışında muazzam derecede bitkisel protein içerirler. Bu proteinler vücut
için kolay metabolize edilebilir halde doğa tarafından bizlere sunulmaktadır. Sahip oldukları
karbonhidrat içerikleri hazır gıdalarda bulunan rafine şekerlerden çok farklı olup metabolizma
tarafından sindirilmeleri ve kullanımları daha kolaydır. Başta demir olmak üzere özellikle kalbimizin
sağlıklı çalışmasına yardımcı olan kompleks vitamin ve mineralleri içerirler. Yine diabet hastalarının ve
enzim bozukluğuna bağlı metabolik rahatsızlıkarı olan kişilerin tüketimini sınırlandırması gerekebilir.
Hayvansal gıdalar: Süt ve süt ürünleri, yumurta , başta kalsiyum olmak üzere kalbin çalışması
için gerekli önemli mineralleri içerir. Sahip oldukları protein içeriği vücudumuza yapısal anlamda
destek olur. Kırmızı et oldukça faydalı protein, yağ ve mineraller içermektedir. Ancak pişirme tekniği
oldukça önemlidir. Yağda ve közde kızdırılmış ürünlerden ziyade haşlanmış ve fırınlanmış ürünleri
tercih etmek gerekir. İçerdikleri yüksek kalori nedeniyle alımını sınırlandırması uygundur yada yağ
oranı daha az olan beyaz et tercih edilebilir. Bu amaçla kümes hayvanları, kırmızı ete nazaran daha
çok tercih edilebilir. Bir diğer protein kaynağı ise balıklardır. İçeriklerindeki omega-3 ün kan
yağlarındaki dengeyi düzenledikleri bilim insanları tarafından ispatlanmıştır. Netice itibarı ile pişirme
tekniğini iyi seçerek dengeli miktarda et tüketimi kalp sağlığı için tavsiye edilmektedir.
Yağlar: Doymuş yağ asidi içeren yağlar özellikle margarinden uzak durmak gerekmektedir.
Bunun yerine doymamış yağ asitlerinden zengin sıvı özellikli yağlar seçilebilir. Özellkle zeytin yağı,
fındık yağı sağlığımız için oldukça değerlidir. Ayçiçek yağı, mısır yağı vb de tüketilebilir ancak mutlak
suretle kısıtlı ve dengeli tüketim şarttır. Yine tereyağı katı özellkle olsada doğal yoldan üretilmiş
olanları sınırlı olarak tüketilebilir ancak kalori dengesinin düzenlenmesi ve kontrolü çok önemlidir.
Kurutulmuş meyveler, kuruyemişler ve diğerleri: Ülkemiz kurutulmuş meyve ve gıdalar
açısından oldukça zengin kaynaklara sahiptir. Kurutulmuş gıdalardaki su miktarının azalması birim
gıda içerisindeki maddelerin yoğunluğunu arttırmaktadır. Bu anlamda kuru meyve ve sebzeler
karbonhidrat, lif, mineraller açısından oldukça yoğun içeriklere sahiptirler ve vücud için çok faydalıdır.
Günlük enerji ihtiyacı, vitamin, mineral ve lif alım idamesi bu gıdalar sayesinde sağlanabilir. Yine
badem, ceviz, fındık, fıstık içerdikleri eşsiz yağ asitleri ve mineraller sayesinde kalp kasının sağlıklı
kasılmasını sağlarlar. Ancak her gıda çeşidinde olduğu gibi bu tarz gıdalardada aşırıya kaçmamak
gerekir. Günlük bir avuç kadar veya metabolik ihtiyaca göre 2 avuç kadar tüketimi kalp sağlığı için
oldukça faydalıdır.
İşlenmiş gıdalar: Maalesef işlenmiş gıdalardan uzakta durmak günümüzde oldukça zordur.
Beyaz un ve nişastalı ürünler içeren gıdalar ve bunlardan üretilmiş her türlü gıda maddesi
(ekmek,börek, makarna, abur cubur vs) uzak durmamız gerekmektedir. Alımı kısıtlamak çok
önemlidir. Bu tarz gıdalar vücuda glisemik indeksi yüksek karbonhidratlar girişine neden olmakta
netice itibarı ile insülin direnci ile başlayan ve sonu diabet ve obesiteye giden hastalıklar zincirini
tetiklemektedirler. Aynı zamanda özellikle paketlenmiş gıdalardaki katkı maddeleri birçok sağlık
sorunlarınıda beraberinde getirmektedir. Mecbur kalırsak bile mısır veya buğday yerine çavdar , yulaf
ve kepek oranı yüksek gıdaları tercih etmek bir alternatif olabilir. Ancak bilinmelidirki bu tarz
gıdalardan özellikle yulafın fazla tüketimi sindirim sistemi sorunlarınada yol açabilmektedir.
Tuz ve Rafine şeker: Tuz alımı mutlaka kısıtlanmalıdır. Bu anlamda tuz içeren
salamura ve hazır gıdalardan da kalp sağlığımız için mümkün olduğunca uzak durmak gerekir. Her
türlü işlenmiş, rafine şeker içeren gıda vücudumuza gereksiz ve telafisi zor kalori bombaları olarak
dönecektir. Rafine şekerin zararı maalesef bununlada sınırlı kalmaz hızlı ve ani kan şekeri yükselmesi
insülin dengesini bozacağı için obesite ve diabet hastalığı için zemin hazırlayacaktır.
Tüm bunların içerisinde kalp sağlığı için önemli olan faktörlerden bir taneside hareketli yaşam
tarzıdır. Spor yapmanın yanı sıra hareket etmemizi sağlayacak hobiler edinmek, otomobil kullanımını
sınrılamak, açık havada yürüyüşe çıkmak, asansör kullanmak yerine tolere edebildiğimiz kadar
merdiven kullanmaya çalışmak hareketli yaşam tarzı için örnek gösterilebilir. Tüm bunlar bazal
metobolizma hızınızı arttıracak, neticede aldığınız kalorileri daha kolay metabolizma etmenizi
sağlayacaktır. Doğal yoldan elde edildikleri sürece tüm gıdalar vücudumuz için gerekli ve faydalıdır.
Önemli olan içeriklerine göre dengeli alımdır.
Doç. Dr .Deniz Çevirme
Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi